Ama Suriye'de son iki haftada yaşananlar Türkiye açısından, "tarihin doğru tarafında durma kararlılığı, sabır ve güçlü iradenin" belirgin sonucudur. Elbette küresel dengelerin de güncel şartlara denk düştüğü bir gerçek. İran derseniz, İsrail'le sıcak çatışmaya girmenin maliyetine katlandığı gibi Hizbullah'tan Haşdi Şabi'ye kadar uzanan paramiliter unsurlarıyla da ağır yara aldı. MİT, Suriye Milli Ordusu'nu ve yerel aşiretleri iyi organize etti, TSK da gereken desteği sağladı. Dayton Antlaşması ile adeta bir saatli bomba Bosna'nın kucağına bırakıldı. Bugün Bosna- Hersek devleti iki ayrı birimden (Bosna Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti) ve küçük bir özerk bölgeden oluşmakta. Bosna- Hersek devletinin başında Başkanlık Konseyi bulunuyor. Başkanlık Konseyi üyeleri dört yılda bir Boşnak, Sırp ve Hırvatlar tarafından halk oylaması ile seçilirken, 8 ayda bir Başkanlık Konseyi'nin başına başka bir üye geliyor. 1. ve 2. Körfez savaşlarından bu yana (1990 ve 2003) bir türlü dikiş tutturamadı. Ülkede, 2003'ten bu yana cumhurbaşkanı Kürt, başbakan Şii, meclis başkanı ise Sünni. Öyle ki İsrail Dışişleri Bakanı daha dün, "Tüm bölge üzerinde etkili kontrol ve egemenliğe sahip tek Suriye devletini düşünmek gerçekçi değil. Mantıklı olan, Suriye'deki azınlıklar için özerklik ve belki de federal yönetim aramaktır" demekteydi!

ABD: Bölge politikalarını Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) üzerinden yöneten Washington, Fırat Nehri'nin doğusunda ve Deyr-i Zor petrol sahasında konuşlanmış durumda. Pentagon, 20 Ocak 2025'te, 2. Trump dönemi başladığında kritik kavşağa gireceğinin ve Ankara'yı tatmin edecek formül bulmanın gerekli olacağının bilincinde. İran: Baştan itibaren Irak-Suriye- Lübnan eksenini Şii Hilâli'ne dönüştürmeye dayalı mezhepçi araçlar geliştiren Tahran, Esad'ın zayıflamasından çok rahatsız. Bu tablodan ABD ve İsrail'i sorumlu tutsa da HTŞ'ye karşı önleyici diplomasi izlemediği için Türkiye'yi de suçlamakta! Lâkin "Başın düşerse dara, Tayyip Erdoğan'ı ara!" biçiminde özetlenebilecek AB klişesi artık miadını doldurdu. O da yönünü Türkiye çevirmesine bağlı. Şu anda Suriye'nin toprak bütünlüğünü Türkiye kadar önemseyen başka bir devlet kalmadığı gibi bölge dışı güçler çekildiğinde kapısını çalacağı tek devlet de Türkiye olacak. Çünkü Suriye kökenli olmayan silahlı Kürt unsurların tasfiye edileceği, terör örgütü yöneticilerinin devre dışı bırakılacağı, Suriye Kürtlerinin temsil yeteneği kazanacağı, El Hol Kampı'ndaki DEAŞ'lıların tecridinin geçici olarak Türkiye tarafından üstlenileceği, Yeni Suriye'ye entegre olmayanların marjinalize edileceği bir dönemin ayak sesleri duyulmakta!

Türkiye, 2001 yılındaki krizden alınan derslerle kamu bankalarını yeniden yapılandırırken şeffaf bir sistem kurdu. 1990'lı yılların koalisyon hükümetleri, çiftçi ve esnafı düşük faizle kredilendirmesi için kamu bankalarını görevlendirir, bu bankalar zarar eder ama zararları karşılanmadığı için piyasadan yüksek faizle borçlanmak zorunda bırakılırdı. Ki Şubat 2001'de kamu bankaları, günlük piyasa işlemlerinde yükümlülüklerini yerine getirememiş ve kırmızı bakiye vermişti. Cari faizle sübvansiyonlu kredi faizi arasındaki fark "görev gideri" olarak Hazine bütçesinde gösteriliyor ve iki bankaya ödeniyor. 1.000 parlak genç bakanlarla, Türkiye'nin küresel markalarının üst yöneticileri ile buluştu. "Gençler ülkeden umudunu kesti, yurtdışına kaçıyorlar" diye karamsarlık aşılayanlara, Anadolu'dan yükselecek gençlik ateşi çok iyi bir cevap teşkil eder! 1- Rusya-Ukrayna yıpratma savaşı 2025 yılı baharına kadar uzatılacak, ABD başkanlık seçimleriyle birlikte bir şekilde müzakere masası kurulacak. Her ne kadar Esad ve İran "Türkiye, ABD ve Siyonistlerin açtığı çukura düşüyor" suçlaması yapsa da asıl problem, Suriye'nin bütünlüğünü korumaya odaklı siyasi, insani ve güvenlik koşullarının oluşturulmamasıdır!

Ancak bu gerçeklik bile Türkiye Cumhuriyeti'ni "Şark kurnazlığına yöneltmez!" Yani Türkiye, kısa vadeli hareketlenmelere bakarak ne vardığı mutabakatları göz ardı eder ne de bölgesel ve küresel dengeler bakımından geliştirmekte olduğu yenilikçi ilişkileri bir kalemde silip atar! *** İran Dışişleri Bakanı Arakçi'nin, Şam-Ankara-Moskova eksenindeki görüşme trafiğini baz alarak devam edecek olursak... Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ/Ş am Kurtuluş Heyeti) Türkiye tarafından terör örgütü kabul ediliyor. Hatta öyle ki Başkan Trump'ın Suriye Özel Temsilcisi J. Jeffrey bile geçmişte HTŞ için "Benzer örgütlerle bağını kesmeye, Suriye'deki sistemin bir parçası olmaya çalışıyor!" demişti. *** Türkiye için... Nitekim İranlı mevkîdaşı ile düzenlediği basın toplantısında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın, "Türkiye istikrarsızlık ortamından istifade etmeye çalışan terör örgütlerine asla ve asla geçit vermeyecektir. Ulusal güvenliğimize ve halkımıza yönelen her türlü tehdidi, bulunduğu yerde yok edeceğiz" sözünü de bu öncelikler bağlamında düşünmek gerek! Elbette, Suriye Milli Ordusu'nun, Tel Rifat'ı terör örgütü YPG'nin elinden almasını, Türkiye'nin milli güvenliği üzerinden değerlendirmek mümkün olduğu gibi Suriye'nin asli sahiplerinin kendi topraklarını kontrol etmesi ve bölücü terör örgütüne karşı çıkması olarak yorumlamak da mümkün. Bu yönüyle, bölgede teröristan kurma planının şah damlarına neşter vurma hamlesinin Ankara'nın genel stratejisi ile uyumlu olduğu bir gerçek.

Kritik bir konuda ise "Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer" misali ihtiyatlı idi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın, 27 Kasım 2024 tarihli grup konuşması; siyaseten dünle hesaplaşma, sandık sonuçları bakımından öz eleştiri ve gelecek nesiller için terörsüz Türkiye bırakma ideali ile yüklüydü. CHP Genel Başkanı Özgür Özel de "Bunların yeni genel başkanının eskisinden geri kalır tarafı yok" tespiti ile eleştirilerden nasibini aldı. Sonra analizini derinleştirdi ve şöyle devam etti: " Küresel ve bölgesel krizlerin etkisiyle yaşadığımız ekonomik sıkıntılar, bizim kimi eksiklerimizle ve hatta yanlışlarımızla birleşince milyonlarca insanı istemeye istemeye gidip CHP'ye oy vermek zorunda bıraktı. Belki de oy vermedi ama netice ortada!" Cumhurbaşkanı sadece teşhisle kalmadı, tedavi reçetesini de yazdı: "Seçimlere kadar milletimizin sıkıntılarını çözerek, ülkemizi güven ve istikrar rayında tutarak, Türkiye Yüzyılı hedefimizden sapmayarak, küresel ve bölgesel gelişmeleri lehimize çevirerek, umutları tazeleyerek gönülleri kazanacak ve iktidarımızı sürdüreceğiz!" "Cumhurbaşkanı olarak bu meseleyi siyasi, sosyal, bölgesel sonuçlarıyla birlikte tüm yönleriyle ele alıyoruz. Bunu da omuzlarımızda taşıdığımız yükün ağırlığının gerektirdiği titizlikle, sükûnet ve soğukkanlılıkla yapıyoruz" derken ihtiyatlı tutumunu özetliyordu. Hatta bir adım ileri giderek gerçekçi çerçeveyi de çiziyordu: "Karşımızdaki tablo çok da umutlu olmamıza izin vermiyor. Tüm zorluklarına rağmen ülkemizin millî güvenlik ve diplomasi öncelikleri çerçevesinde geleceğe odaklanan uzun menzilli perspektifle neler yapılabileceğini mütalâa ediyoruz!" Ve sonuç: "Ülkemizi terörden kurtaracak alternatif yöntemleri gündemimizde tutmaktan da geri durmayacağız! Türkler ile Kürtler arasına örülmek istenen terör duvarını yıkıp atacağız. Evlatlarımıza, terörün olmadığı bir Türkiye teslim edeceğiz!"

Nitekim Bakan Fidan, "ABD'nin Ortadoğu'daki en önemli varlık sebeplerinden biri İsrail'in güvenliği. İsrail'in güvenliğiyle ilgili konularda Suriye'nin bir etkisi olur mu olmaz mı? ABD, bunu da ciddi biçimde gündeme alacaktır" değerlendirmesini yaparken risklerle beraber fırsatlara da işaret etmekteydi. İsrail'e müzahir, İran'a karşı tampon oluşturan, Türkiye ve Suriye'yi güvenlik yönüyle yıllarca meşgul edecek devlet altı bir yapının, hatta sözde Kürt Devleti'nin kurulması projesi canlılığını koruyor! Fidan'ın, "Arazideki durum farklı türden bir operasyonu zorunlu kılarsa, Cumhurbaşkanımız da ifade etti, elbette gereği yapılır" vurgusu da ehemmiyetini koruyor. Buna göre, ABD'den 40 adet yeni F-16 V (Viper) uçağı (32 adet C Blok, 8 adet D-Blok) alımında bir değişiklik görünmüyor. 858 LAU- 129 güdümlü füze atıcısı, 952 geliştirilmiş orta menzilli havadan-havaya AMRAAM füzesi, 864 GBU-39/B havadan-yere (sığınak delici) bomba, 401 AIM-9X Block II Sidewinder füzesi, 96 AGM-88B Yüksek Hızlı Anti- Radyasyon (HARM) füzesi, 9 6 AGM-88E Gelişmiş Anti-radyasyon Güdümlü füze (AARGM), 40 adet uçağa monte M61 Vulcan uçak topu alımı, genel paketin içindeki alım önceliğini sürdürüyor!

Bölgesel ve küresel gündemi değerlendiren Bakan Fidan, Rusya ile Batı arasında yükselen gerilime dair ''Nükleer savaş riski var'' uyarısında bulundu Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, gazete ve TV'lerin Ankara temsilcileri ile yaptığı yıllık değerlendirme toplantısında bölgesel ve küresel tehditlere ilişkin önemli açıklamalar yaptı. Adam (Rusya Lideri Vladimir Putin) şunu söylüyor: "Benim topraklarıma tolere edebileceğimden fazla füze saldırısı yaparsanız, bunu durdurmak elimdeki araçlarla olmuyorsa, bir üst aracı kullanırım!" Bunu açıktan söylüyor. Bu bir şaka değil. Karşı taraf ise "Sen, beni nükleerle tehdit ediyorsun diye istediğin yeri işgal etmene de izin vermem" diyor. Oldukça sıkıntılı bir konu. KÜRESEL SAVAŞ: Putin'in ifade ettiği küresel savaş riski, -tabii ki savaşı geniş manasıyla kullanmak koşuluyla- sürekli bizim de uyardığımız bir konu. Şu anda ekonomik, siyasi ve sıcak savaş olarak süren topyekûn bir mücadele var. 2. TRUMP DÖNEMİ- PKK-YPG-SURİYE: Trump'tan aldığım izlenim, belli konularda söylemini sürdürüp kritik konuları ilk başta biraz akışına bırakacağı yönünde. Bu, Rusya ve İran'ın Suriye'ye yapacağı telkinle de alakalı bir konu İLAVE SIĞINMACI SORUNU: Rejimin bize şöyle demesi çözüm değil: "Seninle anlaşalım. Ben terörle mücadele edeceğim. Sen de benim sınırlarımdan çık, gerisine karışma." Bunun gerçeklikte bir karşılığı yok. Özellikle Irak-Suriye arasında sınır güvenliği, terörle mücadele, silah kaçakçılığını engellemek önemli. Yani Hamas'ın Siyasi Bürosu Türkiye'ye gelmiş değil.

Örneğin "aile kurumumuz!" En güçlü olduğumuzu övünerek anlattığımız bu sahada yaşananları tekil başlıklarda yorumluyor, sonrasını hakiki manada getiremiyoruz. Kadına yönelik olanlar en başta gelmek kaydıyla, şiddet hadiseleri ve artan oranda şiddete meyilli kişiliklerin türemesi, Çocukların özellikle sosyal medya ortamında her türden istismarı, Yasa dışı bahis şebekelerinin azgınlığı ve insanlarımızı ağına düşürme metotları, Kripto para dünyasına balıklama dalan sade vatandaşımızın kayıpları, Yapay zekâ uygulamaları ve algoritmalarla davranışları şekillendirilen halkımızın hali pür melali! Demem o ki... Pandemi şartları fiziki sağlığımızı derinden etkilediği gibi ruh sağlığımızı, aile içi ilişkilerimizi, çevremizle kurduğumuz münasebetleri de kökten sarsmış görünüyor. Anadolu irfan geleneğinin aile için önemini ve yeni nesillere aktarımının gerekliliğini, Milli ve manevi değerlerin bireyler ve toplum için sağladığı koruyucu zırhın hayatiyetini, Ahlak temelli yaklaşımın ve din felsefesi aktarımının zaruretini, Gençlerle yeni bir iletişim ve etkileşim dili oluşturmanın ehemmiyetini, Ayrıştırıcı değil birleştirici reçeteler geliştirmenin, milletin ortak paydasına hitap etmenin beka meselesi olduğunu göstermekte... Karakteri, değerler bütünü ve aile yapısı dış tehditlerle örselenen, eş anlı olarak küresel mühendislikle formatlanmak istenen toplum tehlikesine karşı uyanık olmalıyız!

Yıl sonunda yüzde 44 civarında gerçekleşmesi beklenen enflasyon bir yanda, 2025 yılı için hedeflenen yüzde 21 enflasyon diğer yanda. Bugün, siyaset sahnesindeki önemli sorunlardan biri, "Dağı ve/veya silahlı uzantılarını Meclis'te tutma girişimidir!" Bir yıllık taze genel başkan ile eski genel başkan arasında cereyan eden, iki büyükşehir belediye başkanının da dahil olduğu "iktidar hedefli bilek güreşi" CHP'nin kurucu değerleriyle yeniden buluşmasını engellemekte, çağın gereklerine göre ince ayar yapmasını geciktirmekte, 8 ay önce açılan millet kredisinin hızla tükenmesine yol açmaktadır! "Müzakere-Mücadele" ikilemi arasında sıkışıp kalan CHP Genel Başkanı Özgür Özel, özgün siyaset üretme çabasında yalnızlaştıkça parti içi ve parti dışı muhalefete taviz vermekte, konjonktüre göre prim toplayacağı siyaset tarzı içinde gelgitler yaşamaktadır. DEM Parti ile işbirliğinin somut sonuçları 2023 ve 2024 yılındaki seçimlerde test edilip onaylandığı için CHP kurmayları hem etnik temelli siyasete hem de o kadroların yaslandığı dağa selâm çakmayı adeta bir göreve dönüştürmektedir! Sözde demokrasi veya seçilmişlerin hukuku tezi üzerine bina edilen ve kent uzlaşması ambalajı ile pazarlanan karmaşık ortaklaşma modeli, CHP'yi siyaseten ipotek altına almıştır! Bu sendrom CHP'yi öylesine etki altına almıştır ki...

NATO'nun 75. Yıldönümü - Washington DC, BM Genel Kurulu -New York, BRICS Zirvesi -Kazan (Rusya), Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi - Bişkek (Kırgızistan), Avrupa Siyasi Topluluğu -Budapeşte (Macaristan), İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Ortak Toplantısı -Riyad (S. Arabistan), BM İklim Zirvesi COP29 -Bakü (Azerbaycan), G20 Zirvesi -Rio de Janeiro (Brezilya)... Ve önümüzdeki ay Mısır'da gerçekleşecek D8 Toplantısı... Arayışı, "barış, istikrar, refah, adalet ve kalkınma" olan tüm liderlerin başvuracağı "Erdoğan Markası", yeni dünya için ilham kaynağı olarak tarihte de hak ettiği yeri alacak!

Yerel polise ilave olarak 30 bin asker Rio caddelerinde, kongre merkezi civarında. Biden, yağmur ormanlarını gezisinin ardından Rio'ya geldi. Erdoğan ise G20'nin kıdemli lideri sıfatıyla Biden'ı uğurlamakla kalmıyor, seneye G. Afrika Cumhuriyeti'nde gerçekleşecek bir başka G20 buluşması için bugünden hazırlık yapıyordu. Epeyce dirençle karşılaşan bu formülle, net servetleri 13 trilyon 500 milyar dolar civarında olan yaklaşık 2 bin 800 milyarderden yılda 250 milyar dolar toplanması mümkün görünüyor. Yine, G20 gündemine getirilen "Küresel Yönetişim Kurumlarının Reformu" ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Daha Adil Bir Dünya Mümkün" inisiyatifinin bir başka tezahürü. Ve Türkiye'nin "kazan kazan" anlayışı ile yaklaştığı, "Çin kadar ucuz, Avrupa kadar kaliteli" sloganı ile övüldüğü Afrika Birliği de artık G20'de temsil ediliyor!

Siyasi heyecanın Anadolu'dan Ankara'ya doğru dalga dalga yayılması için gayret gösteriyor. Tabii Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın, AK Parti Genel Başkanı olarak belli başlı il kongrelerine bizzat katılacağını ve 2025 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşmesi planlanan Büyük Kongre öncesi vites yükselteceğini de kayda geçirelim. 18 Ocak 2025 İzmir, 25 Ocak 2025 İstanbul, 29 Ocak 2025 Ankara il kongrelerinin gerek AK Parti adına gerekse siyasetin icra ediliş tarzına ilişkin tarihi nitelik kazanacağını bugünden not edelim. Öyle ki teşkilat seçimlerinde yüzde 60'ı aşan oranda değişim yaşanmış durumda. Dışarıdan bir gözle ele alındığında, AK Parti kongreleri -şimdilik- Anadolu'nun tam manasıyla siyasi dip dalgası ürettiğini göstermiyor. 2002 yılında Anadolu İhtilâli'ne imza atan taban, 2024-25 şartlarında daha çok "mevzileri koruma" saikiyle hareket ettiği izlenimi uyandırıyor. Siyasi tarih bizlere gösteriyor ki... AK Parti için "radikal değişimden" ziyade, yılların birikimini temel alan, kuruluş felsefesine bina edilen, dikkatli, güven veren, ikna eden, yarınlara ilişkin güvence sunan soluklu reform çizgisi ana doğrultu olarak kendini gösteriyor.